Tarihte Bugün 11 Temmuz

11 Temmuz, dünya ve Türkiye tarihinde pek çok önemli olaya, değerli doğumlara ve hüzünlü ölümlere tanıklık etmiş bir tarihtir. İşte bu güne damga vuran detaylar:

Dünya Genelinde Önemli Olaylar

• 1302 - Altın Mahmuzlar Savaşı: Flandre şehirlerinin bir araya getirdiği "Koalisyon Ordusu," Fransa Krallığı ordusunu ağır bir yenilgiye uğrattı. Bu savaş, Orta Çağ'da feodal ordulara karşı şehir milislerinin elde ettiği kritik zaferlerden biri olarak tarihe geçti.
• 1346 - IV. Karl Kutsal Roma Cermen İmparatoru Seçildi: Elektör Prensler tarafından Roma Kralı (rex Romanorum) olarak seçilen IV. Karl, daha sonra Kutsal Roma Cermen İmparatoru unvanını alarak Avrupa siyasetinde önemli bir figür haline geldi.
• 1740 - Pogromlar: Yahudiler, o dönemdeki "Küçük Rusya"dan (bugünkü Ukrayna) sistematik bir şekilde sürüldü. Bu olay, dönemin antisemitik politikalarının acımasız bir yansımasıydı.
• 1789 - İnsan ve Yurttaş Hakları Bildirisi Sunuldu: Fransız Devrimi'nin önde gelen isimlerinden Lafayette, "İnsan ve Yurttaş Hakları Bildirisi"ni Devrimci Millî Meclis'e sundu. Bu tarihi belge, Fransız Devrimi'nin temelini oluştururken, modern insan hakları kavramının gelişimine de yön verdi.
• 1859 - Charles Dickens'ın "İki Şehrin Hikayesi" Yayımlandı: Ünlü İngiliz romancı Charles Dickens'ın Paris ve Londra'da geçen ve Fransız Devrimi'nin çalkantılı dönemini anlatan romanı, edebiyat dünyasında klasikler arasında yerini aldı.
• 1895 - Lumière Kardeşler Film Teknolojilerini Tanıttı: Sinemanın öncüleri Auguste ve Louis Lumière kardeşler, geliştirdikleri film teknolojilerini bilim insanlarına tanıttı. Bu an, dünya sinema tarihinin başlangıcı olarak kabul edilir.
• 1921 - İrlanda Bağımsızlık Savaşı Sonuçlandı: Uzun süren İrlanda Bağımsızlık Savaşı'nın ardından Kuzey İrlanda, İrlanda'dan bağımsızlığını ilan etti.
• 1960 - Harper Lee'nin "Bülbülü Öldürmek" Romanı Çıktı: Harper Lee'nin ırkçılık ve adalet temalarını ustaca işlediği, Pulitzer ödüllü başyapıtı ilk kez basıldı ve dünya edebiyatına kazandırıldı.
• 1962 - İlk Atlantik Ötesi Uydu Yayını: Atlantik Okyanusu üzerinden ilk kez uydu aracılığıyla televizyon yayını gerçekleştirildi. Bu gelişme, küresel iletişimin ve televizyon yayıncılığının geleceği için büyük bir adımdı.
• 1971 - Şili Bakır Madenlerini Millileştirdi: Şili, ülke ekonomisi için hayati öneme sahip olan bakır madenlerini millileştirme kararı aldı. Bu adım, doğal kaynakların ulusal kontrol altına alınması adına önemli bir örnekti.
• 1975 - Toprak Askerler Bulundu: Eski Çin'in başkenti Şian'da, 2000 yıl öncesine ait, kilden yapılmış, gerçek boyutlarda ve savaş donanımlı 6000 kişilik muazzam bir ordu keşfedildi. Toprak Askerler'in her birinin farklı yüz hatlarına sahip olması, arkeoloji dünyasında büyük bir hayranlık ve yankı uyandırdı.
• 1995 - Srebrenitsa Katliamı Başladı: Bosna Soykırımı'nın en karanlık sayfalarından biri olan Srebrenitsa Katliamı bu tarihte başladı. Ratko Mladiç komutasındaki Sırp ordusu, Bosna-Hersek'in Srebrenitsa Bölgesi'nde yaklaşık 8000 Boşnak erkeği ve çocuğu katletti. Bu olay, II. Dünya Savaşı'ndan sonra Avrupa'da yaşanan en büyük insanlık trajedisi olarak kayıtlara geçti.
• 2010 - İspanya FIFA Dünya Kupası'nı Kazandı: Güney Afrika Cumhuriyeti'nde düzenlenen 2010 FIFA Dünya Kupası finalinde İspanya, Hollanda'yı 1-0 mağlup ederek tarihinde ilk kez Dünya Kupası'nı müzesine götürdü.
• Dünya Nüfus Günü: Birleşmiş Milletler Kalkınma Programı (UNDP) tarafından, dünya nüfusunun 5 milyar insana ulaştığı tarih olan 11 Temmuz 1987 referans alınarak, 1989 yılından itibaren bu tarih "Dünya Nüfus Günü" olarak kutlanmaya başlandı.

Türkiye'deki Önemli Olaylar

• 1929 - Of ve Sürmene Sel Felaketi: Karadeniz Bölgesi'nde, özellikle Of ve Sürmene çevresinde şiddetli sel ve heyelan felaketi yaşandı. Bu olayda yaklaşık 700 kişi hayatını kaybederken, 3500 kişi evsiz kaldı. Bu, Türkiye tarihinin en büyük doğal afetlerinden biri olarak anılmaktadır.
• 1933 - Sümerbank Faaliyete Geçti: Türkiye'nin sanayileşme sürecinde önemli bir dönüm noktası olan Sümerbank, resmen faaliyete başladı. Sümerbank, tekstil ve bankacılık alanlarında ülke ekonomisine büyük katkılar sağladı.
• 1939 - Millî Piyango İdaresi Kuruldu: Türkiye'de şans oyunlarını düzenlemek amacıyla Millî Piyango İdaresi kuruldu.
• 1960 - İdam Cezasında Yaş Haddi Kaldırıldı: Türk Ceza Kanunu'nda yapılan bir düzenlemeyle idam cezasında yaş sınırı kaldırıldı.
• 1960 - Bediüzzaman Said Nursi'nin Kabri Yıkıldı: Nakşibendi âlimi Bediüzzaman Said Nursi'nin Urfa Halilurrahman Dergâhı'ndaki kabri yıkıldı ve naaşı askerler tarafından alınarak bilinmeyen bir yere nakledildi. Bu olay, dönemin siyasi atmosferinde önemli bir tartışma konusu oldu.
• 1967 - Tuborg Türkiye'de Bira Üretimine Başladı: Danimarka merkezli bira üreticisi Tuborg, Türkiye'de bira üretimine başladı ve Türk içecek sektörüne adım attı.
• 1971 - Edebiyatçılar Gözaltına Alındı: Türkiye'nin tanınmış aydın ve edebiyatçılarından Sabahattin Eyüboğlu, Magdi Rufer, Azra Erhat, Vedat Günyol ve Yaşar Kemal'in eşi Tilda Gökçeli gözaltına alındı. Bu olay, dönemin siyasi baskılarının bir yansımasıydı.
• 1979 - Abdi İpekçi Cinayeti Zanlısı Yakalandı: Milliyet Gazetesi Genel Yayın Yönetmeni Abdi İpekçi cinayetinin katil zanlısı Mehmet Ali Ağca ile Yavuz Çaylan yakalandı. Bu cinayet, Türkiye'de büyük yankı uyandırmıştı.
• 1980 - Fatsa "Nokta Operasyonu": Ordu'nun Fatsa ilçesine yüzlerce asker ve polisin katılımıyla "nokta operasyonu" düzenlendi. Sokağa çıkma yasağı ilan edildi ve tüm evler didik didik arandı. Sol görüşlü bağımsız Belediye Başkanı Fikri Sönmez de dahil olmak üzere 300 kişi gözaltına alındı. İçişleri Bakanı tarafından Başkan Sönmez görevden alındı.
• 1984 - Özel Dershaneler Yeniden Yasallaştı: Eğitim sistemindeki değişikliklerle özel dershanelerin yeniden kurulması yasallaştı.
• 1991 - Vedat Aydın Cenazesinde Halkın Üzerine Ateş Açıldı: Halkın Emek Partisi Diyarbakır İl Başkanı Vedat Aydın'ın cenazesine katılan halkın üzerine açılan ateş protesto edildi. Nusaybin, Lice ve Bismil esnafı, yaşananları protesto etmek amacıyla kepenk kapattı.
• 1992 - İzmir Yüksek Teknoloji Enstitüsü Kuruldu: İzmir'in üçüncü devlet üniversitesi olan İzmir Yüksek Teknoloji Enstitüsü (İYTE) kuruldu. İYTE, özellikle bilim ve mühendislik alanlarında önemli bir eğitim ve araştırma kurumu haline geldi.
• 1994 - Er ve Erbaş Terhisleri Ertelendi: Türkiye Cumhuriyeti Millî Savunma Bakanlığı, PKK eylemlerini gerekçe göstererek er ve erbaşların terhislerini 4 ay süreyle erteledi.

11 Temmuz'da Doğan Önemli İsimler

• 1918 - Venetia Burney: İngiliz bir kadın olan Burney, genç yaşta cüce gezegen Plüton'a ismini vererek bilim tarihine geçmiştir.
• 1920 - Yul Brynner: Rus asıllı Amerikalı sinema ve tiyatro oyuncusu, unutulmaz rolleriyle dünya çapında tanınmıştır.
• 1930 - Harold Bloom: Amerikalı edebiyat eleştirmeni ve teorisyen, Batı kanonu üzerine yaptığı çalışmalarla tanınır.
• 1934 - Giorgio Armani: İtalyan moda tasarımcısı, kendi adını taşıyan markasıyla dünya moda endüstrisinin en etkili isimlerinden biridir.
• 1943 - Howard Gardner: Amerikalı gelişim psikoloğu ve bilişsel bilimci, "çoklu zeka teorisi" ile eğitim dünyasında çığır açmıştır.
• 1945 - İbrahim Ömer Madra: Türk yazar ve radyo programcısı, özellikle radyo yayıncılığındaki kendine özgü tarzıyla bilinir.
• 1959 - Richie Sambora: Amerikalı şarkı sözü yazarı ve ünlü rock grubu Bon Jovi'nin gitaristi.
• 1959 - Suzanne Vega: Amerikalı şarkıcı ve söz yazarı, folk-pop tarzındaki müziğiyle geniş kitlelere ulaşmıştır.
• 1960 - Meral Onat: Türk karikatür sanatçısı, mizahi ve eleştirel çizimleriyle tanınır.
• 1964 - Menderes Türel: Türk siyasetçi, eski Antalya Büyükşehir Belediye Başkanı.
• 1968 - Erdinç Sözer: Türk teknik direktör ve eski futbolcu.
• 1974 - Lil' Kim: Amerikalı rap müzik sanatçısı ve oyuncu, hip-hop dünyasının ikonik isimlerinden biridir.
• 1978 - Ahu Yağtu: Türk oyuncu ve model, televizyon dizilerindeki rolleriyle tanınır.
• 1980 - İsmail Saymaz: Türk gazeteci ve yazar, özellikle araştırma haberciliğiyle dikkat çekmektedir.
• 1990 - Caroline Wozniacki: Danimarkalı profesyonel tenis oyuncusu, eski dünya 1 numarasıdır.
• 1992 - Muhammed Elneni: Mısırlı millî futbolcu, orta saha oyuncusu olarak tanınır.

11 Temmuz'da Hayatını Kaybeden Önemli İsimler

• 1937 - George Gershwin: Amerikalı besteci ve piyanist, caz ve klasik müziği birleştiren eserleriyle dünya çapında ün kazanmıştır.
• 1989 - Laurence Olivier: İngiliz tiyatro ve sinema oyuncusu, yönetmen ve yapımcı, Shakespeare yorumlarıyla efsaneleşmiştir.
• 1995 - Seyda Molla Ali Zila: İslami uyanış şuuruna sahip büyük Kürt âlimi, fikirleri ve ilmi çalışmalarıyla Türkiye'deki İslami şuurlanmaya önemli katkılar sağlamış, çok sayıda talebe yetiştirmiştir. Kürt ve Arap Edebiyatı'na hakim olan Molla Ali'nin şiirlerinden oluşan bir divanı da bulunmaktadır.
• 2015 - Patricia Crone: Danimarkalı-Amerikalı yazar, tarihçi ve oryantalist, erken İslam tarihi üzerine yaptığı çalışmalarla tanınır.
• 2018 - Tab Hunter: Amerikalı oyuncu, şarkıcı ve yazar, özellikle 1950'li yılların popüler isimlerindendi.
• 2018 - Tomasz Stańko: Polonyalı trompetçi ve besteci, caz dünyasında kendine özgü tarzıyla iz bırakmıştır.
• 2019 - Brendan Grace: İrlandalı oyuncu, komedyen ve şarkıcı, esprili sahne performanslarıyla bilinir.
• 2020 - Bonnie Pointer: Amerikalı şarkıcı, Pointer Sisters grubunun üyelerinden biriydi.
• 2020 - Gabriella Tucci: İtalyan opera sanatçısı, soprano sesiyle opera sahnelerinde parlamıştır.
• 2021 - Renée Simonot: Fransız aktris ve dublaj sanatçısı, uzun ve başarılı kariyeriyle bilinir.
• 2022 - Şinzo Abe: Japonya'nın eski başbakanı, bir suikast sonucu hayatını kaybetti. Bu olay dünya çapında büyük bir şok etkisi yarattı.
• 2023 - Milan Kundera: Çek asıllı Fransız yazar, "Varolmanın Dayanılmaz Hafifliği" gibi eserleriyle modern edebiyatın önemli figürlerinden biridir.