Tarihte Bugün 25 Eylül

Tarihte Yaşanan Olaylar

• 1396 – Niğbolu Zaferi: Osmanlı Padişahı Yıldırım Bayezid, Avrupa'nın en güçlü devletlerinden oluşan Haçlı ordusunu, Bulgaristan’daki Niğbolu Kalesi önlerinde büyük bir yenilgiye uğratarak Osmanlı İmparatorluğu’nun yükseliş dönemini daha da güçlendirdi. Bu zaferle, Osmanlı Devleti Balkanlar'daki hakimiyetini daha da pekiştirdi ve Batı dünyası için Osmanlı'nın gücü daha da belirgin hale geldi.
• 1513 – Pasifik'e İlk Bakış: İspanyol kaşif Vasco Núñez de Balboa, bugünkü Panama topraklarından Pasifik Okyanusu’na ulaşarak bu denizi gören ilk Avrupalı oldu. Bu keşif, dünya haritasının değişmesine ve yeni ticaret yollarının arayışına ilham verdi.
• 1825 – Dünyanın İlk Yolcu Treni: Sanayi Devrimi'nin etkisiyle ulaşım alanında çığır açan bir gelişme yaşandı ve Stockton ile Darlington şehirleri arasında dünyanın ilk yolcu tren seferi gerçekleştirildi. Bu adım, demiryolu taşımacılığının hızla gelişmesine ve modern ulaşımın temellerinin atılmasına vesile oldu.
• 1926 – Türkiye'nin İlk Büyükelçilik Binası: Türkiye Cumhuriyeti'nin uluslararası alandaki ilk diplomatik temsilciliklerinden biri olan Paris Büyükelçiliği açıldı. Bu bina, Cumhuriyet'in bağımsızlık ve egemenlik vurgusunun simgelerinden biri olarak kabul edildi.
• 1962 – Yemen Arap Cumhuriyeti'nin Kuruluşu: Uzun süredir monarşiyle yönetilen Yemen'de gerçekleşen bir darbenin ardından, ülke cumhuriyet yönetimine geçti ve Yemen Arap Cumhuriyeti ilan edildi. Bu, Orta Doğu'da bir başka monarşinin sona erdiği ve cumhuriyet hareketinin yaygınlaştığı önemli bir andı.
• 1981 – Belize'nin Bağımsızlığı: İngiliz kolonisi olarak bilinen Belize, uzun bir sömürge döneminin ardından bağımsızlığını ilan ederek Birleşmiş Milletler’e üye oldu. Bu olay, Orta Amerika'daki bağımsızlık hareketlerinin son dönemlerine damga vurdu.
• 1561 – Şehzade Bayezid'in İdamı: Osmanlı taht mücadelelerinin acımasız yüzü bir kez daha kendini gösterdi ve Kanuni Sultan Süleyman’ın oğlu Şehzade Bayezid, kardeşleriyle yaşadığı çatışmaların ardından idam edildi. Bu olay, Osmanlı hanedanı içindeki güç mücadelelerinin ne kadar kanlı olabileceğini bir kez daha gözler önüne serdi.
• 1911 – Trablusgarp Savaşı’nın Başlaması: İtalya Krallığı, Osmanlı Devleti’ne savaş ilan ederek Kuzey Afrika’daki Osmanlı toprağı olan Trablusgarp’a saldırdı. Bu savaş, Osmanlı'nın modern dünyadaki jeopolitik zayıflıklarını gözler önüne serdi ve Kuzey Afrika'daki varlığının sonunu getirdi.
• 1917 – Lev Troçki'nin Yükselişi: Rus Devrimi'nin önde gelen isimlerinden Lev Troçki, Petrograd Sovyeti Başkanı seçildi. Bu gelişme, Rusya’da Bolşevik hareketinin hız kazandığı ve devrimin daha da derinleştiği bir döneme işaret ediyordu.
• 1950 – Kore Savaşı'nda Dönüm Noktası: Birleşmiş Milletler güçleri, Kuzey Kore tarafından işgal edilen Güney Kore’nin başkenti Seul'u geri alarak savaşın seyrini değiştirdi. Bu hamle, savaşın bir çıkmaza girmesini önleyerek Güney Kore'nin varlığını korumasına olanak tanıdı.
• 1974 – Aerosol Spreylerin Çevreye Zararı: Bilim insanları, ilk kez aerosol spreylerin atmosferdeki ozon tabakasına ciddi zarar verdiğini ve küresel ısınmaya yol açabileceğini belirttiler. Bu uyarı, çevre bilinci hareketinin küresel çapta yayılmasına ve çevre koruma konusunda yeni politikaların geliştirilmesine neden oldu.
• 1979 – “Evita” Müzikali Broadway’de: Arjantin’in efsanevi lideri Eva Peron’un hayatını anlatan "Evita" müzikali, Broadway'de sahnelenmeye başladı ve büyük bir başarıya imza attı. Bu müzikal, Eva Peron'un hikayesini dünya çapında tanıtarak onun efsanesini ölümsüzleştirdi.

25 Eylül'de Doğanlar

• 1866 – Thomas Hunt Morgan: Genetik biliminin babalarından kabul edilen Amerikalı genetikçi, yaptığı deneylerle kromozomların genetik bilgiyi taşıdığını kanıtlayarak Nobel Ödülü'ne layık görüldü.
• 1897 – William Faulkner: Amerikan edebiyatının en önemli isimlerinden biri olan Faulkner, Güney'in insanlarını ve toplum yapısını betimleyen romanlarıyla ün kazandı ve Nobel Edebiyat Ödülü’ne sahip oldu.
• 1932 – Adolfo Suárez: Modern İspanyol siyasetinin en önemli figürlerinden biri olarak tanınan Suárez, İspanya’nın diktatörlükten demokrasiye geçiş sürecinin ilk demokratik başbakanı oldu ve bu dönüşümde kritik bir rol oynadı.
• 1952 – Christopher Reeve: Özellikle "Superman" rolüyle tanınan Amerikalı aktör, film kariyerinin yanı sıra geçirdiği kazanın ardından engellilerin hakları konusunda yaptığı savunuculuk çalışmalarıyla da bilinir hale geldi.

25 Eylül'de Ölenler

• 1066 – III. Harald: Stamford Köprüsü Muharebesi'nde hayatını kaybeden Norveç Kralı, İngiltere’yi işgal etmeye çalışırken başarısız oldu ve Viking Çağı’nın son büyük kralı olarak tarihe geçti.
• 1849 – Johann Strauss I: Avusturya'nın ünlü bestecisi ve orkestra şefi, vals müziğinin yaygınlaşmasında büyük bir rol oynadı ve geride unutulmaz eserler bıraktı.
• 1970 – Erich Maria Remarque: I. Dünya Savaşı'nın dehşetini anlatan "Batı Cephesinde Yeni Bir Şey Yok" adlı romanıyla tanınan Alman yazar, savaş karşıtı edebiyatın simge isimlerinden biri oldu.
• 1976 – Leopold Ružička: Organik kimya alanındaki çalışmalarıyla tanınan Hırvat-İsviçreli kimyager, özellikle terpen ve polimetilen bileşikleri üzerine yaptığı araştırmalarla Nobel Kimya Ödülü’ne layık görüldü.

Bu olaylar ve kişilikler, 25 Eylül'ün tarihte ne kadar önemli ve çeşitli gelişmelere sahne olduğunu gözler önüne seriyor.