Tarihte Bugün 06 Mayıs

6 Mayıs, tarih boyunca birçok önemli olaya ev sahipliği yapmıştır. Bu yazıda, dünya ve Türkiye'de 6 Mayıs tarihinde yaşanan bazı önemli olayları detaylı bir şekilde inceleyeceğiz.

Dünyada:

• 1536: VIII. Edward'ın tahta çıkışı, İngiltere tarihinde önemli bir dönüm noktasıdır. Babası VIII. Henry'nin Katolik Kilisesi'nden kopması ve Anglikan Kilisesi'ni kurması sonrasında, Edward, Protestan reformunu daha da ileri götürmeye çalışmıştır. Bu durum, İngiltere'de dini ve siyasi gerilimlere yol açmıştır.
• 1877: Çılgın At'ın teslimiyeti, Sioux Kızılderililerinin direnişinin sona ermesini simgeler. ABD hükümeti, Kızılderilileri rezervasyonlara yerleştirmeye ve geleneksel yaşam tarzlarını terk etmeye zorlamıştır. Çılgın At, bu politikaya karşı çıkan en önemli liderlerden biriydi. Teslim olması, Kızılderililerin özgürlük mücadelesinde önemli bir yenilgiyi temsil eder.
• 1889: Eyfel Kulesi'nin açılışı, Paris'in ve Fransa'nın simgesi haline gelen bu ikonik yapının halka sunulması anlamına gelir. Kule, o dönemdeki en yüksek yapı olmasıyla da dikkat çekmiştir. Eyfel Kulesi, mühendislik ve mimarinin bir başyapıtı olarak kabul edilir ve her yıl milyonlarca turist tarafından ziyaret edilir.
• 1972: Deniz Gezmiş, Yusuf Aslan ve Hüseyin İnan'ın idamları, Türkiye tarihinde yankı uyandıran ve siyasi kutuplaşmayı derinleştiren bir olaydır. Bu üç genç, sol görüşlü siyasi aktivistler olarak, Türkiye'de demokrasi ve sosyal adalet için mücadele etmişlerdir. İdamları, Türkiye'deki insan hakları ihlalleri ve siyasi baskı ortamına dikkat çekmiştir.
• 1994: Manş Tüneli'nin açılışı, Avrupa'da ulaşım ve ticareti önemli ölçüde etkilemiştir. Tünelin tamamlanması, mühendislik ve teknolojinin önemli bir başarısı olarak kabul edilir. Manş Tüneli, İngiltere ile Fransa arasında seyahat süresini önemli ölçüde kısaltmış ve iki ülke arasındaki ticari ilişkileri geliştirmeye katkıda bulunmuştur.

Türkiye'de:

• 1927: İstanbul Radyosu'nun ilk yayını, Türkiye'de radyo yayıncılığının başlangıcını temsil eder. Bu olay, Türkiye'de iletişim ve medya alanında önemli bir dönüm noktasıdır. İstanbul Radyosu, o dönemde sadece haber ve müzik programları sunmakla kalmamış, aynı zamanda eğitim ve kültür programlarıyla da halka hizmet etmiştir.
• 1930: Hakkâri depremi, Türkiye tarihindeki en ölümcül depremlerden biridir. Depremde 2.514 kişi hayatını kaybetmiş ve birçok bina yıkılmıştır. Deprem, Türkiye'nin doğusundaki altyapının ne kadar yetersiz olduğunu göstermiştir ve bu bölgedeki depremlere karşı hazırlıklı olma ihtiyacını ortaya koymuştur.
• 1936: Ankara Devlet Konservatuvarı'nın kurulması, Türkiye'de müzik ve tiyatro eğitiminin gelişmesi için önemli bir adımdır. Konservatuvar, birçok önemli sanatçı yetiştirmiş ve Türk sanatına katkıda bulunmuştur.

6 Mayıs'ta Türkiye'de Anılan Olaylar:

• Deniz Gezmiş, Yusuf Aslan ve Hüseyin İnan'ın idam yıldönümü: Her yıl 6 Mayıs günü, Deniz Gezmiş, Yusuf Aslan ve Hüseyin İnan'ın idamları anılır. Bu olay, Türkiye'deki demokrasi ve insan hakları mücadelesinde önemli bir sembol haline gelmiştir.
• Anneler Günü: 6 Mayıs, bazı ülkelerde "Anneler Günü" olarak da kutlanır. Bu özel gün, annelerin emeğini ve sevgisini onurlandırmak için bir vesiledir.
• Aziz Florian'ın yortusu: 6 Mayıs, Hıristiyan takviminde Aziz Florian'ın yortusudur. Aziz Florian, itfaiyecilerin ve baca temizleyicilerin koruyucu azizi olarak kabul edilir.

Doğanlar:

• 1789: Alexander von Humboldt (1789-1859): Alman doğa bilimci ve kaşif. Humboldt, "modern coğrafyanın babası" olarak kabul edilir ve jeofizik, botanik, zooloji ve klimatoloji gibi alanlarda önemli çalışmalar yürütmüştür. Güney Amerika'yı kapsamlı bir şekilde araştırmış ve "Kosmos" adlı önemli bir eser kaleme almıştır.
• 1895: Josef Stalin (1895-1953): Sovyetler Birliği'nin diktatörü ve 1924'ten 1953'e kadar Sovyet Komünist Partisi'nin genel sekreteri. Stalin, totaliter bir rejim kurarak Sovyetler Birliği'ni hızla modernleştirmiş ve sanayileştirmiştir. Ancak, siyasi muhaliflerini acımasızca bastırmış ve milyonlarca insanın ölümüne neden olan kıtlık ve kitlesel infazlar gibi zulümlere yol açmıştır.
• 1901: Henry Fonda (1901-1982): Amerikalı aktör. Fonda, 20. yüzyılın en önemli aktörlerinden biri olarak kabul edilir ve "On Golden Pond" ve "12 Angry Men" gibi klasik filmlerde rol almıştır. Onurlu ve ilkeli karakterleri canlandırmasıyla tanınır ve Amerika Birleşik Devletleri'nin en yüksek sivil ödüllerinden biri olan Başkanlık Özgürlük Madalyası ile ödüllendirilmiştir.
• 1926: Audrey Hepburn (1926-1993): Büyük Britanya'lı oyuncu ve insani yardım gönüllüsü. Hepburn, "Kahvaltıda Tiffany" ve "Roma Tatili" gibi ikonik filmlerde rol almış ve zarif güzelliği ve karizmatik kişiliğiyle dünya çapında bir ikon haline gelmiştir. UNICEF Elçisi olarak da görev yapan Hepburn, çocuklara yardım etme konusundaki özverisiyle tanınmaktadır.
• 1933: Roy Lichtenstein (1933-1997): Amerikalı pop sanatçısı. Lichtenstein, pop sanat hareketinin öncülerinden biri olarak kabul edilir ve çizgi romanlar ve reklamlardan ilham alan resimleriyle tanınır. Basit çizgiler ve parlak renkler kullanarak, ticari imgelerin kültürel etkisini keşfetmiştir.
• 1942: Bob Dylan (1942- ): Amerikalı şarkıcı-söz yazarı ve Nobel Edebiyat Ödülü sahibi. Dylan, protest müziğin öncülerinden biri olarak kabul edilir ve "Blowin' in the Wind" ve "Like a Rolling Stone" gibi klasik şarkılarla tanınır. Şiirsel sözleri ve melodik şarkılarıyla, sosyal ve politik değişim için bir ses olmuştur.
• 1956: Madonna (1956- ): Amerikalı şarkıcı, söz yazarı, oyuncu ve girişimci. Madonna, pop müziğin en çok satan sanatçılarından biridir ve "Like a Virgin", "Material Girl" ve "Vogue" gibi ikonik şarkılarla tanınır. Cesur ve provokatif tarzıyla popüler kültürü etkilemiştir ve müzik endüstrisindeki en güçlü kadınlardan biri olarak kabul edilir.
• 1963: George Clooney (1963- ): Amerikalı aktör, yönetmen, yapımcı ve senarist. Clooney, "ER" dizisindeki Dr. Doug Ross rolüyle tanınmış ve "Ocean's Eleven" ve "Up in the Air" gibi filmlerle yönetmen ve yapımcı olarak da büyük başarılar elde etmiştir. Karizmatik kişiliği ve zeki filmleriyle Hollywood'un en popüler yıldızlarından biri haline gelmiştir.
• 1965: Sandra Bullock (1965- ): Amerikalı oyuncu ve yapımcı. Bullock, romantik komediler ve dram filmlerinde rol alarak Hollywood'un en çok kazanan aktrislerinden biri olmuştur. "Miss Congeniality" ve "The Blind Side" gibi filmlerle iki Akademi Ödülü'ne aday gösterilmiştir. Komik zamanlaması ve sıcak kişiliğiyle izleyicilerden büyük beğeni toplamaktadır.

Ölenler:

• 1521: I. Manuel (1469-1521): Portekiz Kralı (1495-1521). "Mutlu Manuel" lakaplı I. Manuel, Portekiz'in altın çağını yaşadığı bir dönemde hüküm sürmüştür. Vasco da Gama'yı Hindistan'a göndererek deniz yolu keşfini teşvik etmiş ve Portekiz'in sömürge imparatorluğunu genişletmiştir.
• 1705: Kangxi İmparatoru (1654-1722): Qing Hanedanlığı'nın dördüncü imparatoru ve Çin'in en uzun süre hüküm süren imparatoru (1661-1722). Barışçıl bir yönetim dönemiyle tanınan Kangxi, sanat, edebiyat ve bilimin altın çağına taşınmasında önemli rol oynamıştır. Konfüçyüsçülüğü teşvik etmiş ve Hristiyan misyonerlere izin vermiştir.
• 1823: Johann Wolfgang von Goethe (1749-1823): Alman yazar, şair, oyun yazarı, bilim insanı ve devlet adamı. Alman edebiyatının en önemli figürlerinden biri olarak kabul edilen Goethe, "Faust" ve "Genç Werther'in Acıları" gibi klasik eserler kaleme almıştır. Romantizm akımının öncülerinden biri olarak kabul edilir ve felsefe, botanik ve optik gibi alanlarda da önemli çalışmalar yürütmüştür.
• 1862: Henry David Thoreau (1817-1862): Amerikalı yazar, doğa bilimci ve filozof. Transandantalizm akımının öncülerinden biri olarak kabul edilen Thoreau, "Walden" ve "Sivil İtaatsizlik" gibi eserleriyle tanınır. Basit bir yaşam tarzı savunmuştur. Doğayı gözlemleme ve yazma konusunda öncü çalışmalar yürütmüş ve çevrecilik hareketinin öncülerinden biri olarak kabul edilir.
• 1899: Oscar Wilde (1854-1900): İrlandalı oyun yazarı, şair ve denemeci. Estetikçilik akımının en önemli temsilcilerinden biri olarak kabul edilen Wilde, "Salomé", "The Importance of Being Earnest" ve "The Picture of Dorian Gray" gibi eserleriyle tanınır. Parlak zekası ve alaycı mizahı ile tanınan Wilde, 20. yüzyılın en önemli yazarlarından biri olarak kabul edilir.
• 1916: Sir Roger Casement (1867-1916): İrlandalı milliyetçi ve diplomat. 1916 İrlanda Paskalya Ayaklanması'nda önemli bir rol oynamış ve Almanya'dan yardım almaya çalışmıştır. İngilizler tarafından yakalanan Casement, ihanet suçundan idam edilmiştir. İrlanda bağımsızlık mücadelesindeki önemli figürlerden biri olarak kabul edilir.
• 1946: Robert Frost (1874-1963): Amerikalı şair. Basit dili ve doğa temalarıyla tanınan Frost, şiirlerinde Amerikan yaşamının gerçekçi tasvirlerini sunmuştur. "Mending Wall", "Stopping by Woods on a Snowy Evening" ve "The Road Not Taken" gibi şiirleriyle tanınır. 1924, 1939 ve 1962 yıllarında Pulitzer Ödülü'ne layık görülmüştür.
• 1962: Marilyn Monroe (1926-1962): Amerikalı oyuncu, şarkıcı ve model. "Sarışın Bomba" lakaplı Monroe, 20. yüzyılın en ikonik film yıldızlarından biridir ve "The Seven Year Itch", "Gentlemen Prefer Blondes" ve "Some Like It Hot" gibi filmlerle tanınır. Sarışın güzelliği ve cazibesiyle dünyaca ünlü olan Monroe, Hollywood'un en popüler yıldızlarından biri olmuştur.
• 2002: Jean-Pierre Raffarin (1943-2022): Fransız siyasetçi ve eski Başbakan (1997-2002). Jacques Chirac döneminde Başbakanlık görevini yürüten Raffarin, Avrupa Birliği'nde genişlemeyi savunması ve 35 saatlik iş haftası yasasını çıkarmasıyla bilinir.
• 2002: Pim Fortuyn (1948-2002): Hollandalı politikacı ve profesör. Popülist bir siyasi parti olan Pim Fortuyn Listesi'nin kurucusu olan Fortuyn, göç ve İslam karşıtı görüşleriyle tanınır. Cinayete kurban gitmeden önce Amsterdam Belediye Başkanlığı seçimlerinde önde gelen adaylardan biriydi.
• 2008: Sydney Pollack (1934-2008): Amerikalı film yapımcısı, aktör ve yapımcı. "Yönünü Batıya Çevir" ("Out of Africa"), "Tootsie" ve "The Way We Were" gibi filmleri yönetmesiyle tanınır. "Yönünü Batıya Çevir" filmiyle En İyi Yönetmen dalında Akademi Ödülü'nü kazanmıştır.
• 2012: Maurice Sendak (1928-2012): Amerikalı çocuk kitabı yazarı ve çizeri. "Canavarlar Sofası" ("Where the Wild Things Are") adlı eseriyle tanınır. Bu eseriyle Caldecott Medal ödülünü kazanmış ve çocuk edebiyatına yaptığı katkılardan dolayı Laura Ingalls Wilder Medal ile ödüllendirilmiştir.