Tarihte Bugün 02 Eylül

• 1595: Estergon Kalesi'nin Teslimi Osmanlı İmparatorluğu'nun Batı Avrupa'daki güçlü kalelerinden biri olan Estergon Kalesi, uzun süreli bir kuşatmanın ardından zor durumda kalmıştı. Bir aydan fazla süren bu yoğun kuşatma, kale garnizonunu savunmada yıpratmış, erzak ve mühimmat tükenme noktasına gelmişti. Nihayetinde, Osmanlılar stratejik bir karar alarak kaleyi teslim etmek zorunda kaldı. Bu teslimiyet, Osmanlı'nın Avrupa'daki ilerleyişinde bir duraklama olarak görülürken, Avrupa güçleri için önemli bir zafer olarak kaydedildi.
• 1633: Büyük İstanbul Yangını İstanbul'un tarihindeki en yıkıcı felaketlerden biri olan Büyük İstanbul Yangını, Cibali semtinde başladı. Hızla yayılan alevler, şehrin ahşap yapılarının çoğunu etkisi altına aldı ve kısa sürede kontrolden çıktı. Katip Çelebi'nin kayıtlarına göre, yangın sonucunda 20 binden fazla bina kül oldu ve şehrin beşte biri yok oldu. Bu felaket, Osmanlı başkentinin yeniden inşası ve yangın güvenliği tedbirlerinin artırılması için bir dönüm noktası oldu.
• 1666: Büyük Londra Yangını Londra’nın tarihine kara bir leke olarak geçen Büyük Londra Yangını, Pudding Lane’deki bir fırında başladı ve hızla şehrin büyük bir bölümünü etkisi altına aldı. Dört gün boyunca süren bu felaket, 13.200 ev, 87 kilise ve sayısız kamu binasının yıkılmasına neden oldu. Şehrin büyük kısmı harabeye dönerken, şaşırtıcı bir şekilde can kaybı nispeten düşük kaldı. Yangın sonrası şehirdeki yeniden inşa çalışmaları, Londra'nın modernizasyonunu ve yangın güvenliği düzenlemelerinin hızla uygulanmasını sağladı.
• 1752: İngiltere'nin Gregoryen Takvimine Geçişi İngiltere ve kolonileri, 1752 yılında Julian Takvimi'nden Gregoryen Takvimi'ne geçiş yaptı. Bu değişiklik, 2 Eylül 1752'yi 14 Eylül'ün takip ettiği bir tarihle sonuçlandı, bu nedenle 11 gün takvimden çıkarıldı. Bu adım, Avrupa'daki takvim farklılıklarını düzeltmek ve zaman hesaplamalarındaki uyumu sağlamak amacıyla atıldı.
• 1826: Zabıta Teşkilatı'nın Kuruluşu Osmanlı İmparatorluğu'nda asayişin sağlanması ve şehir düzeninin korunması amacıyla 1826 yılında Zabıta Teşkilatı kuruldu. Bu yeni teşkilat, modern polis kuvvetlerinin temellerini attı ve şehirlerdeki güvenliği artırma çabalarının bir parçası olarak tarihe geçti. Zabıta Teşkilatı, Osmanlı'dan günümüze kadar gelen güvenlik yapılarının önemli bir parçası olarak kabul edilir.
• 1838: Liliuokalani'nin Doğumu Hawaii Krallığı'nın son hükümdarı ve kraliçesi Liliuokalani, 1838 yılında dünyaya geldi. Kraliçe, Hawaii'nin bağımsızlığını koruma çabalarıyla tanınır, ancak 1893'te ABD destekli bir darbe sonucu tahtından indirildi.
• 1877: Frederick Soddy'nin Doğumu Nobel Kimya Ödülü sahibi İngiliz kimyager Frederick Soddy, 1877 yılında doğdu. Radyoaktivite alanındaki çalışmalarıyla tanınan Soddy, izotoplar teorisini geliştirdi ve 1921'de Nobel ödülüne layık görüldü.
• 1922: Eskişehir'in Kurtuluşu Türk Kurtuluş Savaşı sırasında stratejik bir öneme sahip olan Eskişehir, 2 Eylül 1922'de işgalden kurtarıldı. Şehir, Türk milletinin azim ve kararlılığı sayesinde özgürlüğüne kavuştu ve vatan topraklarına yeniden katıldı. Eskişehir'in kurtuluşu, milli mücadelenin önemli bir zaferi olarak kabul edilir.
• 1923: Mustafa Kemal Atatürk'e Gazi Unvanı ve Mareşallik Rütbesi Verildi Sakarya Meydan Muharebesi'ndeki zaferinden sonra Mustafa Kemal Atatürk, Türkiye Büyük Millet Meclisi tarafından Gazi unvanı ve Mareşal rütbesiyle onurlandırıldı. Bu unvanlar, onun askeri ve siyasi liderlik yeteneklerinin takdir edildiğinin bir göstergesi olarak kabul edildi.
• 1935: Howard Hughes ve H-1 Uçağı ile Hız Rekoru Amerikalı iş adamı ve havacı Howard Hughes, kendi tasarladığı H-1 yarış uçağı ile saatte 352 mil (566 km/s) hız yaparak dünya hız rekorunu kırdı. Bu başarı, Hughes'in yenilikçi mühendislik vizyonunu ve havacılık alanındaki cesaretini sergiledi. Hughes, bu rekorla birlikte havacılık tarihinde önemli bir yer edindi.
• 1937: Pierre de Coubertin'in Ölümü Modern Olimpiyat Oyunları'nın kurucusu Fransız pedagog ve tarihçi Pierre de Coubertin, 1937'de hayatını kaybetti. Coubertin, modern Olimpiyat hareketinin dünyaya yayılmasında ve sporun evrensel bir değer olarak kabul edilmesinde büyük katkılarda bulunmuştur.
• 1945: Vietnam Demokratik Cumhuriyeti'nin Kuruluşu Ho Chi Minh, 2 Eylül 1945'te Hanoi'deki Ba Dinh Meydanı'nda Vietnam'ın bağımsızlığını ilan etti ve Vietnam Demokratik Cumhuriyeti'nin kurulduğunu duyurdu. Bu olay, Fransız sömürgeciliğinden kurtuluşun başlangıcı olarak Vietnam tarihinde önemli bir dönüm noktasıdır.
• 1945: II. Dünya Savaşı'nın Sonu ve Japonya'nın Teslimiyeti Japonya, II. Dünya Savaşı’nın sonunu getiren teslimiyet belgesini 2 Eylül 1945 tarihinde imzaladı. Bu olay, USS Missouri savaş gemisinde gerçekleşti ve savaşı resmi olarak sona erdirdi. Bu tarih, Japonya'da "V-J Day" (Zafer Günü) olarak anılır ve dünya genelinde savaşın sona erdiği gün olarak kabul edilir.
• 1948: Christa McAuliffe'nin Doğumu Amerikalı öğretmen ve astronot Christa McAuliffe, 1948'de doğdu. McAuliffe, 1986'da Challenger uzay mekiğinin trajik kazasında hayatını kaybeden astronotlardan biriydi.
• 1964: Keanu Reeves'in Doğumu Kanadalı aktör ve yapımcı Keanu Reeves, 1964 yılında doğdu. Reeves, "The Matrix" serisi ve "John Wick" filmleriyle uluslararası üne kavuşmuştur. Sinema dünyasında önemli bir yere sahip olan Reeves, özellikle aksiyon ve bilim kurgu türlerindeki performanslarıyla tanınır.
• 1966: Salma Hayek'in Doğumu Meksikalı-Amerikalı aktris ve yapımcı Salma Hayek, 1966 yılında dünyaya geldi. Hayek, "Frida" filmindeki Frida Kahlo rolüyle tanınır ve birçok ödül kazanmıştır. Hem oyunculuk hem de yapımcılık alanında başarılı bir kariyere sahiptir.
• 1968: İran Depremi İran, tarihinin en yıkıcı depremlerinden birine tanıklık etti. 1968'de gerçekleşen bu deprem, 11 bin kişinin hayatını kaybetmesine neden oldu. Deprem, ülkenin birçok bölgesinde büyük yıkıma yol açtı ve uzun süreli bir yeniden inşa sürecini başlattı. Bu felaket, İran'da depreme karşı alınan önlemlerin artırılması gerekliliğini bir kez daha gözler önüne serdi.
• 1969: İlk ATM Cihazının Kurulması Bankacılık sektöründe bir devrim olarak kabul edilen ilk ATM cihazı, 1969 yılında ABD'nin New York eyaletinde, Rockville Centre bölgesinde kuruldu. Chemical Bank tarafından kullanıma sunulan bu yenilik, müşterilerin bankacılık işlemlerini hızlandırarak dünya genelinde yaygınlaşacak bir hizmetin başlangıcını işaret etti.
• 1973: J.R.R. Tolkien'in Ölümü Ünlü İngiliz yazar, şair ve filolog J.R.R. Tolkien, 1973 yılında vefat etti. "Yüzüklerin Efendisi" ve "Hobbit" gibi fantastik edebiyatın başyapıtlarını yazan Tolkien, modern fantastik edebiyatın öncülerindendir.
• 1987: Viktor Frankl'in Ölümü Avusturyalı nörolog ve psikiyatr Viktor Frankl, 1987 yılında hayatını kaybetti. Logoterapi'nin kurucusu olarak bilinen Frankl, "İnsanın Anlam Arayışı" adlı eseriyle tanınır ve insan ruhunun anlam arayışının önemini vurgular.
• 1991: Aron Ralston'un Trajik Kazası Amerikalı doğa yürüyüşçüsü Aron Ralston, Canyonlands Ulusal Parkı'nda bir kaya düşmesi sonucu sağ kolunu kaybetti. Bu trajik olay, Ralston'un hayatta kalma mücadelesini ve kararlılığını anlatan "127 Hours" adlı filme ilham kaynağı oldu.
• 1993: Türkiye Bilimler Akademisi'nin (TÜBA) Kuruluşu Bilimsel araştırma ve akademik çalışmaları teşvik etmek amacıyla Türkiye Bilimler Akademisi (TÜBA) 1993 yılında kuruldu. TÜBA, Türkiye'de bilimsel araştırmaların kalitesini artırmak, bilim insanlarını desteklemek ve uluslararası bilim camiasıyla entegrasyonu sağlamak amacıyla önemli çalışmalar gerçekleştirdi.
• 1994: Naim Süleymanoğlu'na "Yüzyılın En Güçlü Sporcusu" Ödülü Türk halterci Naim Süleymanoğlu, spor kariyerindeki olağanüstü başarıları nedeniyle Uluslararası Olimpiyat Komitesi tarafından "Yüzyılın En Güçlü Sporcusu" ödülüne layık görüldü. Bu ödül, Süleymanoğlu'nun dünya çapındaki saygınlığını pekiştirirken, Türk sporunun uluslararası arenada tanınmasında önemli bir rol oynadı.
• 1997: Rudolf Bing'in Ölümü Ünlü Avusturyalı opera yöneticisi ve impresario Rudolf Bing, 1997 yılında vefat etti. Bing, Metropolitan Opera’nın genel müdürü olarak opera dünyasında önemli katkılarda bulunmuş bir isimdir.
• 1998: Swissair Uçağının Düşmesi Swissair'in Flight 111 sefer sayılı uçağı, İskoçya'nın Nova Scotia açıklarında denize çakıldı. Kazada 229 kişi hayatını kaybetti. Bu trajik olay, havacılık tarihinde büyük yankı uyandırdı ve uçuş güvenliği üzerine yapılan araştırmaların artmasına neden oldu.
• 2013: Gezi Parkı Olaylarının Sona Ermesi Türkiye'de çevrecilik ve hükümet politikalarına karşı başlayan Gezi Parkı protestoları, 2 Eylül 2013'te hükümetin müdahaleleriyle sona erdi. Bu olay, Türkiye'de uzun süre tartışılan ve siyasi olarak önemli sonuçlar doğuran bir hareket olarak tarihe geçti.
• 2014: Joan Rivers'in Ölümü Amerikalı komedyen, aktris ve televizyon sunucusu Joan Rivers, 2014 yılında hayatını kaybetti. Sivri dili ve esprileriyle tanınan Rivers, modern stand-up komedisinin öncülerinden biri olarak kabul edilir. Onun mizah anlayışı, dünya çapında birçok komedyene ilham vermiştir.

Doğanlar:

• 1838: Liliuokalani : Hawaii Krallığı'nın son hükümdarı ve kraliçesi olan Liliuokalani, 1838 yılında dünyaya geldi. Kraliçe, Hawaii'nin bağımsızlığını koruma çabalarıyla tanınmıştır. Ancak, 1893 yılında ABD destekli bir darbe sonucu tahtından indirildi. Liliuokalani, halkı için verdiği mücadele ve ülkesinin kültürünü koruma çabalarıyla tarihe geçmiştir.
• 1877: Frederick Soddy : Nobel Kimya Ödülü sahibi İngiliz kimyager Frederick Soddy, 1877'de doğdu. Radyoaktivite alanındaki çalışmaları ile tanınan Soddy, izotoplar teorisini geliştirerek 1921 yılında Nobel ödülüne layık görüldü. Bilime olan katkıları, özellikle kimya ve fizik alanındaki ilerlemeler için temel oluşturmuştur.
• 1948: Christa McAuliffe : Amerikalı öğretmen ve astronot Christa McAuliffe, 1948 yılında doğdu. McAuliffe, NASA'nın "Teacher in Space" programı kapsamında uzaya gidecek ilk öğretmen olacaktı. Ancak, 1986'da Challenger uzay mekiğinin trajik kazasında hayatını kaybetti. Onun hikayesi, eğitim ve bilim alanında bir ilham kaynağı olarak anılmaktadır.
• 1964: Keanu Reeves : Kanadalı aktör ve yapımcı Keanu Reeves, 1964 yılında dünyaya geldi. "The Matrix" serisi ve "John Wick" filmleriyle dünya çapında ün kazandı. Reeves, hem aksiyon hem de bilim kurgu türlerindeki performanslarıyla tanınır ve sinema dünyasında önemli bir yere sahiptir.
• 1966: Salma Hayek : Meksikalı-Amerikalı aktris ve yapımcı Salma Hayek, 1966 yılında doğdu. Hayek, özellikle "Frida" filmindeki Frida Kahlo rolüyle tanınır ve bu performansıyla birçok ödül kazanmıştır. Hayek, sinema endüstrisinde güçlü bir kadın figürü olarak tanınmaktadır.

Ölenler:

• 1937: Pierre de Coubertin : Modern Olimpiyat Oyunları'nın kurucusu olan Fransız pedagog ve tarihçi Pierre de Coubertin, 1937'de vefat etti. Coubertin, Olimpiyat ruhunun canlanmasında ve sporun evrensel bir değer olarak benimsenmesinde büyük rol oynadı. Modern Olimpiyat hareketinin babası olarak anılan Coubertin, sporu bir barış aracı olarak görmüştür.
• 1973: J.R.R. Tolkien : Ünlü İngiliz yazar, şair ve filolog J.R.R. Tolkien, 1973 yılında hayata veda etti. "Yüzüklerin Efendisi" ve "Hobbit" gibi fantastik edebiyatın başyapıtlarını yazan Tolkien, bu türün modern çağdaki popülaritesini büyük ölçüde artırmıştır. Eserleri, dünya çapında büyük bir okuyucu kitlesine ulaşmış ve birçok kültürel esere ilham kaynağı olmuştur.
• 1987: Viktor Frankl : Avusturyalı nörolog, psikiyatr ve Holokost'tan kurtulan Viktor Frankl, 1987 yılında hayatını kaybetti. Frankl, logoterapinin kurucusu olarak tanınır ve "İnsanın Anlam Arayışı" adlı eseriyle insan ruhunun anlam arayışının önemini vurgulamıştır. Onun çalışmaları, psikoloji ve terapi alanında derin etkiler bırakmıştır.
• 1997: Rudolf Bing : Ünlü Avusturyalı opera yöneticisi ve impresario Rudolf Bing, 1997'de vefat etti. Bing, Metropolitan Opera'nın genel müdürü olarak opera dünyasında büyük katkılarda bulunmuş bir isimdir. Onun yönetimindeki yenilikler ve programlar, opera sanatını geniş kitlelere ulaştırmada önemli rol oynamıştır.
• 2014: Joan Rivers : Amerikalı komedyen, aktris, yazar ve televizyon sunucusu Joan Rivers, 2014 yılında hayatını kaybetti. Keskin zekası ve sivri diliyle tanınan Rivers, modern stand-up komedisinin öncülerinden biri olarak kabul edilir. Mizah tarzı, dünya çapında birçok komedyene ilham vermiştir.