Panait Istrati - Hayat Yollarında Kitap Alıntıları

Şimdi bir hamlede özgür olarak uyanmıştım: Pahalıya mal olmuş bir özgürlük ama, ne kadar da lezzetli! Sabahları, saat dokuzla on arası, günün yemek listesiyle mahalleyi dolaşıp abonelerin siparişlerini toplar, sonra, saat on birle on iki arası, onlara istedikleri yemekleri götürürdüm. Akşamları aynı iş tekrarlanırdı. Günde dört saat sokaklarda dolaşmak, gözlerim, kulaklarım, duyularım için dört saat süren bir sarhoşluk! Pıtrak gibi tomurcuklarının parıltılı ağırlığı altında iki büklüm olmuş akasyalar; cıvıl cıvıl kuşlarıyla şarkı kesilmiş ağaçlar, rüzgârın savurduğu, yağmurun suladığı, açıkgöz kediler ve köpeklerle dolu sokaklar; güneşe karşı ardına kadar açık, kenarına saksılar dizilmiş pencereler; türkü çağıran ya da kopillerini paylayan, yarı çıplak sevdalı kadınların kaynaştığı avlular. Ve hele Tuna, o zamana kadar asla göremediğim, yeni yeni keşfettiğim şaşırtıcı manzaralarıyla Tuna, binlerce yıldan beri çocukların ebedi Tuna'sı!..

Kir Leonida'nın yanında hizmetimin sonuna kadar bu iş bana düştüğü için, kaptan Mavromati o coşkun gezintilerimde çok kere bana arkadaşlık eder, kendi ana diliyle başından geçenleri anlatırdı. Bunları, şimdi hatırladığım gibi, yani gönlümün belleğiyle tekrarlıyorum:

"Ben su üstünde doğdum, ömrümün sonuna kadar su üstünde yaşayıp yine orada öleceğimi sanırdım. Babamın adalar denizinde büyük bir yelkenlisi vardı; ailesini de yanından ayırmazdı; denizci hayatının huzurunu ve dertlerini birlikte tadardık.

"Annemle babamın ölümünden sonra, iki küçük erkek kardeşimle kız kardeşime yaptığım haksızlıklar pahasına geminin tek sahibi oldum. Allah büyüktür. Belki de bugün o hatanın cezasını çekiyorum! Şu ihtiyar yaşımda türlü hakaretlere, eziyetlere göğüs geriyorsam, ellerimi ve burnumu yakıyorlarsa, ceplerime su doldurup biber dumanıyla boğuyorlarsa belki de o zaman işlediğim günahın kefaretini ödemek içindir bütün bunlar.

"Onun için, Romen'in dediği gibi; yutarım ve susarım. Ne zaman canım istese kasadarı hapse attırırım, çünkü hırsızdır ve hâlâ da hırsızlık ediyor, çaldığı yalnız içki ve tavuk değildir, binlerce franktır! Yine susuyorum ben. Ne diye haber vereyim onu? Çalmayan var mı? Ben de çalmadım mı? Zanetto da çalmadı mı? Herkes çalar, elinden gelen herkes! Hiç kimse elinin emeğiyle bir koca gemi ya da bir gazoz fabrikası kuramaz!

"Zengin dostlarıma bu hizmette bulunsam, elime ne geçecek benim? Leonida'nın indinde hep aynı bitli Mavromati kalacağım. Unutuyor ki, gözlerini dünyaya büyük bir servetin varisi olarak açtıysa, bunu daha çok bana borçludur: Babasını kölelikten kurtaran benim, İbrail'de bir dükkân açacak parayı da ona ben verdim. Buraya gemiyle getirdim, ekmek parası çıkaracak yer olduğunu da anlamıştım. Arkadaşlarımla beraber Zanetto'nun meyhanesine az mı para bırakmışızdır! "Ah! O arkadaşlar! Ah o dostluk! Onlara lanet etmiyorum, ama can ciğer dost kalarak, dostluğa büyük değer vererek bir yandan da ne cinayetler işleriz biz.”